اعتکاف (قرآن)اعتکاف از عناوین و موضوعات مطرح شده در آیات قرآن است. ۱ - معنی اعتکافاعتكاف و عكوف در لغت، به معناى مواظبت وايستادگى بر چيزى و يا مكانى است و «عاكف» و «معتكف» به معناى اقامت‌كننده است كه در برخى آيات مانند همين معنا منظور است. در اين عنوان معناى شرعى آن كه ماندن در مسجد به قصد قربت همراه با مراعات برخى احكام و شرايط است، مقصود مى‌باشد و آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه «عكف» و مشتقّات آن استفاده شده است. اعتکاف در معنای سلوکی خالی‌کردن قلب از تعلقات دنیوی برای رسیدن به توحید حقیقی است. حقیقت اعتکاف در نگاه سلوکی قیام و دوام توجه و حضور در محضر حق‌تعالی بدون چشم داشتی به ثواب اخروی است؛ ازاین‌رو کسی که خانه خدا را از خیالات و خواطر پاک نکرده باشد نمی‌تواند در مسجد بدن اعتکاف کند پس همان‌طوری که کمال صوری و ظاهری اعتکاف ماندن در مسجد و پرهیز از مبطلات است همچنین اعتکاف معنوی و سلوکی همراه با حق‌تعالی در مقام مشاهده و پرهیز از ماسوی الله است؛ ازاین‌رو به اعتقاد امام خمینی سالک باید دار طبیعت و دار تکلیف را مسجد عبادت خود بداند و معتکف در آن باشد و فقط به رفع حاجت و نیاز از مسجد خارج شود. پس ماهیت اعتکاف قیام به سرّ حقیقت می‌باشد؛ یعنی سالک باطن و سرخود را انسلاخ وجودی دهد و دوام حضور و همراهی با حق‌تعالی را داشته باشد. به باور ایشان سالک قوای ملکی و ملکوتی خود را معتکف در مسجد بدن کرده، با بدن به نگاه مسجد معامله کند و با قوای بدن به نظر عکوف و عمل سلوکی بفنا الله رفتار کند. بنابر نظر امام خمینی طهارت و پاکیزه کردن مسجد بدن به عهده خود سالک است، هنگامی که سالک ارتقاء وجودی یافت و مسجد ملکوتی را با تصرفات رحمانی بنا کرد و از تصرفات شیطانی پاک ساخت باید تلاش کند خود را از عکوف در مسجد رهایی دهد و در مسجد نماند و مسجدی نشود که خود نوعی تعلق است و با عکوف و عمل سلوکی و فنا به صاحب مسجد برسد وقتی از انانیت و انیت خارج و حقانی شد به مسجد ربوبیت راه پیدا کند. ۲ - عناوین مرتبطآثار اعتکاف (قرآن)، آمیزش در اعتکاف (قرآن)، احکام اعتکاف (قرآن)، اعتکاف در دین ابراهیم (قرآن)، اهمیت اعتکاف (قرآن)، سابقه اعتکاف (قرآن)، مکان اعتکاف (قرآن). ۳ - پانویس۴ - منبع• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۵۶، برگرفته از مقاله «اعتکاف». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی. |